Όντας το εγγύτερο στους πολίτες επίπεδο διακυβέρνησης, οι τοπικές και περιφερειακές αρχές της ΕΕ επιτελούν καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών και την ενθάρρυνση της συμμετοχής των πολιτών στις δημοκρατικές διεργασίες. Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες συμφωνούν ως προς την επείγουσα ανάγκη προώθησης της ευρωπαϊκής δημοκρατίας στο πλαίσιο της εκπαίδευσης, απηχώντας τα καλέσματα των πολιτών στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης. Αυτό ήταν το κύριο μήνυμα από τη συζήτηση για την προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών μέσω της εκπαίδευσης για την καλλιέργεια ιθαγένειας της ΕΕ, που διεξήχθη στη σύνοδο ολομέλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) στις 28 Απριλίου. Τα μέλη της ΕτΠ ενέκριναν επίσης γνωμοδότηση με θέμα την ενίσχυση της δημοκρατίας και του αδιάβλητου των εκλογών, όπου τονίζεται η ανάγκη για ανοιχτή, δίκαια, πολυφωνική και δημοκρατική συμμετοχή σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
Η προώθηση των ευρωπαϊκών δημοκρατικών αξιών έχει ιδιαίτερη σημασία για την καταπολέμηση των απειλών κατά της δημοκρατίας και πρέπει να αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της εκπαίδευσης για όλους τους πολίτες της ΕΕ. Καθώς πλησιάζουμε στα τελικά συμπεράσματα της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης (COFE), μπορεί να αναμένεται περαιτέρω συνέχεια στις συστάσεις των πολιτών περί θέσπισης ελάχιστου επιπέδου εκπαίδευσης επί της ΕΕ και ιδίως επί των δημοκρατικών της διεργασιών.
Κατά τη συζήτηση της συνόδου ολομέλειας της ΕτΠ για την προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών μέσω της εκπαίδευσης για την καλλιέργεια ιθαγένειας της ΕΕ, οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες δήλωσαν έτοιμοι να αξιοποιήσουν τις υφιστάμενες ορθές πρακτικές τους για τη δημιουργία κοινών εργαλείων – σε οικειοθελή, ανιούσα βάση και με πλήρη σεβασμό της επικουρικότητας – για την προώθηση της εκπαίδευσης των πολιτών προκειμένου να εμβαθυνθεί η κατανόηση της δημοκρατίας και των ευρωπαϊκών αξιών από τους πολίτες, καθώς και την ενθάρρυνση του διαλόγου σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επεσήμαναν επίσης πως καινοτόμα εκπαιδευτικά υλικά και πόροι θα ωφελήσουν τα σχολεία και τα λοιπά εκπαιδευτικά ιδρύματα προς τούτο.Για αυτό το λόγο, η ΕτΠ εγκαινίασε πρόσκληση υποβολής παραδειγμάτων ορθών πρακτικών, και μέσω των μελών της συνέλεξε εκατοντάδες τέτοιες πρωτοβουλίες στις περιφέρειες όλης της Ευρώπης.
Ο Πρόεδρος της ΕτΠ Απόστολος Τζιτζικώστας, Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας και επικεφαλής της αντιπροσωπείας των τοπικών και περιφερειακών αρχών στην Ολομέλεια της COFE, δήλωσε: «Με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αντιλαμβανόμαστε ότι η ειρήνη και η δημοκρατία δεν είναι δεδομένες στην Ευρώπη. Ως τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες, πρέπει να ενημερώσουμε και να χειραφετήσουμε τους νέους προκειμένου να συζητούν για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στόχος μας είναι η καλλιέργεια της ιθαγένειας και η ενίσχυση της οικείωσης από τους πολίτες. Δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την Ευρώπη αν δεν νοιαζόμαστε για αυτή και αν δεν μάθουμε πώς να το κάνουμε σε καθημερινή βάση. Για αυτό, η από τη βάση ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού προγράμματος σπουδών αγωγής του πολίτη είναι απαραίτητη για την προώθηση των ευρωπαϊκών δημοκρατικών αξιών, κριτικής σκέψης και παιδείας στα μέσα. Αυτό θα ενισχύσει την ευαισθητοποίηση σχετικά με το ευρωπαϊκό εγχείρημα και τη συμμετοχή των πολιτών, ιδίως των νεότερων γενεών, στις δημοκρατικές διεργασίες της ΕΕ».
Η Dubravka Šuica, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδια για τη Δημοκρατία και τη Δημογραφία, δήλωσε: «Ως πρώην δήμαρχος και εκπαιδευτικός, επικροτώ το κάλεσμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών για την προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών, ταυτοτήτων και ιθαγένειας μέσω της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, σε περιφερειακό και σε τοπικό επίπεδο. Από τα πρώτα κιόλας στάδια και καθ’ όλη τη ζωή μας, οι ενημερωμένες αποφάσεις απαιτούν ενημερωμένους πολίτες. Στις 9 Μαΐου, η τελική έκθεση της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης θα παρουσιαστεί στους Προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της ΕΕ και της Επιτροπής στο Στρασβούργο. Η Διάσκεψη αποτελεί εορτασμό των αξιών μας, χώρο ελεύθερου διαλόγου και συλλογισμού με τον πολίτη στο επίκεντρο, που έρχεται σε αντίθεση με την κτηνωδία που εκτυλίσσεται στην Ουκρανία. Είναι ζωτικής σημασίας η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, οι περιφερειακές και οι τοπικές αρχές να συνεχίσουν να συνεργάζονται στενά προκειμένου η δημοκρατία μας, και οι δημοκρατικοί θεσμοί που τη στηρίζουν, να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις του μέλλοντος».
Ο Domènec Ruiz Devesa, Ευρωβουλευτής και εισηγητής του πρόσφατου ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την εφαρμογή δράσεων για την αγωγή του πολίτη, καθώς και μέλος της ομάδας εργασίας για τη Δημοκρατία της ΕΕ στην COFE, δήλωσε: «Πώς μπορούν οι πολίτες να συμμετάσχουν στο επίπεδο της ΕΕ, αν δεν το κατανοούν; Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα παιδιά μας θα αποκτήσουν τις γνώσεις για να αναλαμβάνουν δράση από νεαρή ηλικία. Το ζήτησαν στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, και πρέπει να το υλοποιήσουμε. Μπροστά στην απειλή της υποχώρησης της δημοκρατίας στην Ευρώπη και αλλού, δεν αρκούν επιφανειακές λύσεις. Χρειαζόμαστε λύσεις αποφασιστικές και συστημικές, όπως η θέσπιση ευρωπαϊκού προγράμματος σπουδών για την αγωγή του πολίτη, όπου θα εξηγείται η ιστορία της Ένωσης, οι αξίες της, τα όργανά της και ο τρόπος λειτουργίας τους».
Η συμμετοχή στις εκλογές και η εκπαίδευση για την ευρωπαϊκή δημοκρατία και ιθαγένεια είναι άρρηκτα συνδεδεμένες. Τα μέλη της ΕτΠ κατέστησαν σαφές, εγκρίνοντας τη γνωμοδότηση «Η ενίσχυση της δημοκρατίας και του αδιάβλητου των εκλογών», πως είναι αναγκαία η θέσπιση διαφορετικών λύσεων ψήφου εξ αποστάσεως προκειμένου οι εκλογικές διαδικασίες σε περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο να γίνουν πιο συμπεριληπτικές και φιλικότερες προς το περιβάλλον. Ζήτησαν τη συμπερίληψη του τοπικού και του περιφερειακού επιπέδου σε «κοινό μηχανισμό εκλογικής ανθεκτικότητας» για την προστασία της ακεραιότητας των εκλογών από δυνητικές απειλές.
Ο Vincenzo Bianco (IT/PES), μέλος του δημοτικού συμβουλίου Κατάνιας και εισηγητής της γνωμοδότησης, τόνισε ότι «παρατηρούμε σοβαρούς κινδύνους που μπορούν να υπονομεύσουν το αδιάβλητο των εκλογικών εκστρατειών και την ίδια τη διεξαγωγή των εκλογών. Αναφέρομαι στην τεράστια διάδοση ψευδών ειδήσεων, ρατσιστικών μηνυμάτων και μηνυμάτων που δημιουργούν διακρίσεις, καθώς και την πιθανή παραποίηση της ψηφοφορίας εξ αποστάσεως. Χρειαζόμαστε σαφείς και αποτελεσματικές απαντήσεις και σοβαρή και αυστηρή στάση από τα όργανα της Ένωσης».
Τόνισε επίσης ότι πρέπει να ενισχυθεί η συμμετοχή των πολιτών στα τοπικά θεσμικά όργανα, καθώς και η συμμετοχή των δήμων και των περιφερειών στην προώθηση καινοτόμων μορφών και εργαλείων εκλογών, μεταξύ άλλων μέσω της προώθησης οικολογικών και βιώσιμων τρόπων διεξαγωγής εκλογών.
Τα μέλη της ΕτΠ τόνισαν την ανάγκη στοχευμένων πρωτοβουλιών για την αντιμετώπιση της διάδοσης της παραπληροφόρησης σε κάθε επίπεδο, προσπάθεια στην οποία οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές πρέπει να αναγνωριστούν ως βασικοί εταίροι.
Επικοινωνία:
Theresa Sostmann
Τηλ.: +32 2282 2457